Hamas’ın Aksa Tufanı Operasyonu’nun ardından bölgeyi ablukaya alan İsrail’in saldırıları hız kesmeden devam ediyor. Saldırılar sonucunda çok sayıda sivil vatandaş yaşamını yitirirken birçok ülke de kimden yana tavır alacağı konusunda pozisyonunu belirlemeye başladı. Azerbaycan da İsrail’i desteklediğini açıkladı. Peki, Azerbaycan neden İsrail’i destekledi?
BAĞIMSIZLIĞINI İLK TANIYAN ÜLKELERDEN BİRİ OLDU
Bakü ile Tel Aviv arasındaki ilişkiler uzun bir geçmişe sahiptir. Azerbaycan’ın Sovyetler Birliği’nden bağımsızlığını ilan etmesinden önce de taraflar arasında derin bir bağ vardı. Azerbaycan 1991 yılında bağımsızlığını ilan ettiğinde onu ilk tanıyan ülke Türkiye olurken ikinci tanıyan ülke ise İsrail’di. İsrail 1993 yılında Bakü’de büyükelçiliğini açtı.
Bakü-Tel Aviv ilişkileri hakkındaki en doğru yorum belki de Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in “İlişkilerimiz buzdağına benzer, göründüğünden çok daha derindir” şeklindeki sözleridir. Azerbaycan’ın eski Sovyetler Birliği’nden bağımsızlığını kazanmasının ardından Bakü ile Tel Aviv arasındaki siyasi ilişkiler daha yavaş adımlarla başladı. Taraflar arasında ilk resmi görüşme, 2007 yılında İsrail rejimi Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun Asya gezisi kapsamında Bakü’de Azerbaycanlı yetkililerle buluşması ile gerçekleşti.
İSRAİL’E PETROL SATIŞI YAPILIYOR
Bütün bu yakın temasların meyvesi Bakü ile Tel Aviv arasındaki askeri ve ticari ilişkilerin yüksek düzeye çıkmasıydı. Şöyle ki İsrail’in petrol talebinin yüzde 40’ı Azerbaycan tarafından sağlanıyor. Azerbaycan bu anlamda İsrail için 1973 petrol krizindeki gibi bir duruma karşı emniyet sibobu. Azerbaycan ile İsrail arasında enerji hariç ticari hacmin 300 milyon dolar civarında olduğu biliniyor.
AZERBAYCAN DA SİLAH ALIYOR
Bakü’nün Tel Aviv’le askeri ilişkileri de geniş boyutlara sahiptir. Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü’nün raporuna göre, İsrail’in askeri silah ihracatının yüzde 17’si Azerbaycan’a yapılıyor. Azerbaycan’ın askeri silah ihtiyacını karşılama konusunda İsrail rejimi Rusya’dan sonra ikinci sırada yer almaktadır.
ÜLKEDEKİ YAHUDİ GRUP KÖPRÜ GÖREVİ GÖRÜYOR
Azerbaycan’da yaşayan Yahudi toplumun da iki taraf arasındaki ilişkilerin derinleşmesinde etkili olduğu söyleniyor. 18. yüzyıldan beri Azerbaycan’ın “Kuba” şehrinde resmi olmayan istatistiklere göre sayıları yedi bini bulan bir grup Yahudi yaşıyor. Uzmanlara göre bu grup Bakü ile Tel Aviv arasında bir köprü gibidir. Bu grubun lideri “Milikh Yediaov”un, İkinci Karabağ savaşından sadece birkaç gün önce İsrail ile Azerbaycan arasındaki dostluğun derinliğine vurgu yapmıştı. Tüm bu gelişmelere baktığımızda İsrail’in Azerbaycan için ne kadar önemli olduğunu anlayabiliriz.
