Libya’da Yüksek Seçim Komisyonu Başkanı İmad es-Sayih, seçim sürecinin 2023 bitmeden başlamasının, Seçim Yasalarını Belirleme (6+6) Komitesi’nin haziran sona ermeden yasaları hazırlamasına bağlı olduğunu ifade etti.
Sayih, parlamento ve cumhurbaşkanlığı seçimlerine ilişkin sürecin yıl sonuna kadar yapılma olasılığına ve sistemin nasıl olması gerektiğine ilişkin AA muhabirine değerlendirmede bulundu.
Libyalı yetkili, “Libya’da bu yıl seçimlerin yapılması, 6+6 Komitesi’nin seçim kanunlarını hazırlama hızına bağlı. Eğer seçim kanunları haziran öncesinde hazır olursa seçim süreci de bu yıl başlar ve 2024’ün ilk çeyreğine kadar sürer.” dedi.
Siyasi tarafların seçim sürecini sekteye uğratan tüm engellerin üstesinden gelmesi gerektiğini vurgulayan Sayih, seçim kanunlarıyla ilgili yürütülen müzakerelere ilişkin ise “6+6 Komitesi’nin karşılaştığı zorlukların çok büyük olmadığını, kararlı bir duruş, siyasi ve teknik destekle görevini başarıyla yerine getireceğini” savundu.
Sayih, ideal kanunların çıkarılması için ülkedeki mevcut siyasi sürece ve döneme uygun bir seçim sistemi üzerinde yoğunlaşılması ve milletvekili sayısının da nüfus yoğunluğuna göre belirlenmesi gerektiğini vurguladı.
Seçim sistemine ilişkin öneriler
Sayih, seçim sürecinin güvenirliğini garanti altına almak için partilerin aday listeleriyle bağımsız adayların listelerini birleştiren alternatif bir sistemin geliştirilmesi gerektiğini söyledi.
Temsilciler Meclisi seçimlerinde sandalye dağılımının yüzde 65 parti listeleri, yüzde 35 de bağımsızlardan olması önerisinde bulunan Sayih, Meclisin üst kanadı Senato seçimlerinde ise bireysel adaylık sisteminin daha etkili olduğunu ancak bu sistemin de bağımsızları ve parti adaylarını içermesi gerektiğini aktardı.
İtirazların karara bağlanması için etkili bir mekanizma oluşturulmalı
Yüksek Seçim Komisyonu Başkanı, seçim sürecinde oluşabilecek itirazlar ve uyuşmazlıkların değerlendirilmesi için etkili bir mekanizmanın hayata geçirilmesi gerektiğini ve yasal metinlerin hazırlanması için de Yüksek Yargı Konseyi ile temas halinde olunmasının önemine değindi.
Teknik meselelerle ilgili Sayih, şöyle devam etti:
“Yüksek Seçim Komisyonu olarak uluslararası standartlara uygun seçim süreçlerinin yürütülmesine katkı sağlayacak teknik ve usule ilişkin maddelerin hazırlanmasında çalışmaya ve 6+6 Komitesi’ne gerekli istişare desteğini vermeye hazırız.”
24 Aralık 2021’de yapılması öngörülen ve ertelenen seçimler için bazı adaylara yönelik itirazların karara bağlanması eleştirilere yol açmıştı.
Libya Sebha Mahkemesi’nin Seyfül İslam Kaddafi’nin adaylığının önünü açmasının ardından kimliği belirsiz kişiler mahkemeye saldırı düzenlemişti. Benzer itirazlar, Halife Hafter ve Abdulhamid Dibeybe için de yapılmıştı.
Siyasi çevrelerin, bazı tartışmalı isimlerin adaylıkları için yapılan itirazların sonucunu kabul etmemesi, seçimlerin belirsiz bir tarihe ertelenmesine neden olmuştu.
42 milyon dolarlık bütçe talebi
Libya’da anayasa hükmündeki Anayasa Beyannamesi’nin 13. maddesindeki değişikliğe göre, Yüksek Seçim Komisyonu’nun, kendisine verilen görevi yerine getirmesi için bir bütçesinin olması gerektiğini hatırlatan Sayih, “Ulusal Birlik Hükümeti’ne, 203 milyon Libya dinarı (Yaklaşık 42 milyon dolar) bütçe talebinde bulunduk ve hala onaylanmasını bekliyoruz.” ifadelerini kullandı.
Seçimlerin eş zamanlı olarak Cumhurbaşkanlığı, Temsilciler Meclisi ve Senato için yapılacak olmasından ötürü yüksek bütçe talep ettiklerini aktaran Sayih, “Cumhurbaşkanı seçimi iki turdan oluşuyor. Buna Temsilciler Meclisi ve Senato seçimleri de eklendiğinde seçim maliyeti en yüksek seviyeye çıkıyor.” diye konuştu.
Sayih, bütçenin, seçim günü seçmenlerin kimliğinin doğrulanması sistemi ve sayıları 2 bini bulan seçim merkezlerinin koordinasyonunda kullanılacak kapalı devre iletişim ağı sisteminin tedarikini de içerdiğini kaydetti.
Ocak 2022’de komisyonun bütçesinin 93 milyon Libya dinarı (Yaklaşık 20 milyon dolar) olduğunu söyleyen Sayih, bunun 55 milyon dinarının (11,4 milyon dolar) komisyon binasının bakımına harcandığı bilgisini verdi.
Libya Seçim Komisyonu Başkanı Sayih, “Mevcut siyasi krizden çıkmanın sandığa gitmekten başka yolu yok. Geçmişte siyasilerin izlediği alternatif yollar daha fazla bölünmeden başka bir sonuca varmadı.” diyerek sözlerini tamamladı.
